यजुर्वेद
यजुर्वेद- अध्याय 23, (yajurved Adhyay 23)
॥ अथ यजुर्वेदः
॥
अध्याय
23
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 1
हिरण्यगर्भः
सम् अवर्तताग्रे भूतस्य जातः पतिर् एक ऽ आसीत् ।
स दाधार पृथिवीं द्याम् उतेमां कस्मै देवाय हविषा
विधेम ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 2
उपयामगृहीतो
ऽसि प्रजापतये त्वा जुष्टं गृह्णामि ।
एष ते योनिः सूर्यस् ते महिमा ।
यस् ते ऽहन्त् संवत्सरे महिमा संबभूव यस् ते वायाव्
अन्तरिक्षे महिमा संबभूव यस् ते दिवि सूर्ये महिमा संबभूव तस्मै ते महिम्ने प्रजापतये
स्वाहा देवेभ्यः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 3
यः प्राणतो
निमिषतो महित्वैक ऽ इद् राजा जगतो बभूव ।
य ऽ ईशे ऽ अस्य द्विपदश् चतुष्पदः कस्मै देवाय हविषा
विधेम ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 4
उपयामगृहीतो
ऽसि प्रजापतये त्वा जुष्टं गृह्णामि ।
एष ते योनिश् चन्द्रस् ते महिमा ।
यस् ते रात्रौ संवत्सरे महिमा संबभूव यस् ते पृथिव्याम्
अग्नौ महिमा संबभूव यस् ते नक्षत्रेषु चन्द्रमसि महिमा संबभूव तस्मै ते महिम्ने प्रजापतये
देवेभ्यः स्वाहा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 5
युञ्जन्ति
ब्रध्नम् अरुषं चरन्तं परि तस्थुषः ।
रोचन्ते रोचना दिवि ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 6
युञ्जन्त्य्
अस्य काम्या हरी विपक्षसा रथे ।
शोणा धृष्णू नृवाहसा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 7
यद् वातो
ऽ अपो ऽ अगनीगन् प्रियाम् इन्द्रस्य तन्वम् ।
एतम्̐ स्तोतर् अनेन पथा पुनर् अश्वम् आ वर्तयासि
नः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 8
वसवस् त्वाञ्जन्तु
गायत्रेण छन्दसा ।
रुद्रास् त्वाञ्जन्तु त्रैष्टुभेन छन्दसा ।
आदित्यास् त्वाञ्जन्तु जागतेन छन्दसा ।
भूर् भुवः स्वर् लाजी3ञ् छाची3न् यव्ये गव्यऽ एतद्
अन्नम् अत्त देवा ऽ एतद् अन्नम् अद्धि प्रजापते ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 9
कः स्विद्
एकाकी चरति क ऽ उ स्विज् जायते पुनः ।
किम्̐ स्विद्धिमस्य भेषजं किम् व् आवपनं
महत् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 10
सूर्य ऽ एकाकी
चरति चन्द्रमा जायते पुनः ।
अग्निर् हिमस्य भेषजं भूमिर् आवपनं महत् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 11
का स्विद्
आसीत् पूर्वचित्तिः किम्̐ स्विद् आसीद् बृहद् वयः ।
का स्विद् आसीत् पिलिप्पिला का स्विद् आसीत् पिशङ्गिला
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 12
द्यौर् आसीत्
पूर्वचित्तिः अश्व ऽ आसीद् बृहद् वयः ।
अविर् आसीत् पिलिप्पिला रात्रिर् आसीत् पिशङ्गिला
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 13
वायुष् ट्वा
पचतैर् अवतु ।
असितग्रीवश् छागैः ।
न्यग्रोधश् चमसैः ।
शल्मलिर् वृद्ध्या ।
एष स्य राथ्यो वृषा ।
पड्भिश् चतुर्भिर् एद् अगन् ।
ब्रह्माकृष्णश् च नो ऽवतु ।
नमो ऽग्नये ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 14
सम्̐शितो
रश्मिना रथः सम्̐शितो रश्मिना हयः ।
सम्̐शितो अप्स्व् अप्सुजा ब्रह्मा सोमपुरोगवः
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 15
स्वयं वाजिम्̐स्
तन्वं कल्पयस्व स्वयं यजस्व स्वयं जुषस्व ।
महिमा ते ऽन्येन न संनशे ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 16
न वा ऽ उ
ऽ एतन् म्रियसे न रिष्यसि देवाम्̐२ऽ इद् एषि पथिभिः सुगेभिः ।
यत्रासते सुकृतो यत्र ते ययुस् तत्र त्वा देवः सविता
दधातु ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 17
अग्निः पशुर्
आसीत् तेनायजन्त स ऽ एतं लोकम् अजयद् यस्मिन्न् अग्निः स ते लोको भविष्यति तं जेष्यसि
पिबैता ऽ अपः ।
वायुः पशुर् आसीत् तेनायजन्त स ऽ एतं लोकम् अजयद्
यस्मिन् वायुः स ते लोको भविष्यति तं जेष्यसि पिबैता ऽ अपः ।
सूर्यः पशुर् आसीत् तेनायजन्त स ऽ एतं लोकम् अजयद्
यस्मिन्त् सूर्यः स ते लोको भविष्यति तं जेष्यसि पिबैता ऽ अपः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 18
प्राणाय स्वाहा
।
अपानाय स्वाहा ।
व्यानाय स्वाहा अम्बे ऽ अम्बिके ऽम्बालिके न मा नयति
कश् चन ।
ससस्त्य् अश्वकः सुभद्रिकां काम्पीलवासिनीम् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 19
गणानां त्वा
गणपतिम्̐ हवामहे प्रियाणां त्वा प्रियपतिम्̐
हवामहे निधीनां त्वा निधिपतिम्̐ हवामहे वसो मम ।
आहम् अजानि गर्भधम् आ त्वम् अजासि गर्भधम् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 20
ता ऽ उभौ
चतुरः पदः सम्प्र सारयाव स्वर्गे लोके प्रोर्णुवाथां वृषा वाजी रेतोधा रेतो दधातु ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 21
उत्सक्थ्या
ऽ अव गुदं धेहि सम् अञ्जिं चारया वृषन् ।
य स्त्रीणां जीवभोजनः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 22
यकासकौ शकुन्तिकाहलग्
इति वञ्चति ।
आ हन्ति गभे पसो निगल्गलीति धारका ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 23
यको ऽसकौ
शकुन्तक ऽ आहलग् इति वञ्चति ।
विवक्षत ऽ इव ते मुखम् अध्वर्यो मा नस् त्वम् अभि
भाषथाः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 24
माता च ते
पिता च ते ऽग्रं वृक्षस्य रोहतः ।
प्रतिलामीति ते पिता गभे मुष्टिम् अतम्̐सयत्
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 25
माता च ते
पिता च ते ऽग्रे वृक्षस्य क्रीडतः ।
विवक्षत ऽइव ते मुखं ब्रह्मन् मा नस् त्वं वदो बहु
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 26
ऊर्ध्वम्
एनाम् उच्छ्रापय गिरौ भारम्̐ हरन्न् इव ।
अथास्यै मध्यम् एधताम्̐
शीते वाते पुनन्न् इव ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 27
ऊर्ध्वम्
एनम् उच्छ्रापय गिरौ भारम्̐ हरन्न् इव ।
अथास्य मध्यम् एजतु शीते वाते पुनन्न् इव ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 28
यद् अस्या
ऽ अम्̐हुभेद्याः कृधु स्थूलम् उपातसत् ।
मुष्काविदस्या ऽ एजतो गोशफे शकुलाव् इव ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 29
यद् देवासो
ललामगुं प्र विष्टीमिनम् आविषुः ।
सक्थ्ना देदिश्यते नारी सत्यस्याक्षिभुवो यथा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 30
यद्धरिणो
यवम् अत्ति न पुष्टं पशु मन्यते ।
शूद्रा यद् अर्यजारा न पोषाय धनायति ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 31
यद्धरिणो
यवम् अत्ति न पुष्टं बहु मन्यते ।
शूद्रो यद् अर्यायै जारो न पोषम् अनु मन्यते ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 32
दधिक्राव्णो
ऽ अकारिषं जिष्णोर् अश्वस्य वाजिनः ।
सुरभि नो मुखा करत् प्र ण ऽ आयूम्̐षि
तारिषत् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 33
गायत्री त्रिष्टुब्
जगत्य् अनुष्टुप् पङ्क्त्या सह ।
बृहत्य् उष्णिहा ककुप् सूचीभिः शम्यन्तु त्वा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 34
द्विपदा याश्
चतुष्पदास् त्रिपदा याश् च षट्पदाः ।
विच्छन्दा याश् च सच्छन्दाः सूचीभिः शम्यन्तु त्वा
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 35
महानाम्न्यो
रेवत्यो विश्वा आशाः प्रभूवरीः ।
मैघीर् विद्युतो वाचः सूचीभिः शम्यन्तु त्वा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 36
नार्यस् ते
पत्न्यो लोम विचिन्वन्तु मनीषया ।
देवानां पत्न्यो दिशः सूचीभिः शम्यन्तु त्वा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 37
रजता हरिणीः
सीसा युजो युज्यन्ते कर्मभिः ।
अश्वस्य वाजिनस् त्वचि सिमाः शम्यन्तु शम्यन्तीः
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 38
कुविद् अङ्ग
यवमन्तो वयं चिद् यथा दान्त्य् अनुपूर्वं वियूय ।
इहेहैषां कृणुहि भोजनानि ये बर्हिषो नम ऽ उक्तिं
यजन्ति ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 39
कस् त्वा
छ्यति कस् त्वा वि शास्ति कस् ते गात्राणि शम्यति ।
क ऽ उ ते शमिता कविः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 40
ऋतवस्त ऽ
ऋतुथा पर्व शमितारो वि शासतु ।
संवत्सरस्य तेजसा शमीभिः शम्यन्तु त्वा ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 41
अर्धमासाः
परूम्̐षि ते मासा ऽ आ च्छ्यन्तु शम्यन्तः
।
अहोरात्राणि मरुतो विलिष्टम्̐
सूदयन्तु ते ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 42
दैव्या ऽ
अध्वर्यवस् त्वा छ्यन्तु वि च आसतु ।
गात्राणि पर्वशस् ते सिमाः कृण्वन्तु शम्यन्तीः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 43
द्यौस् ते
पृथिव्यन्तरिक्षं वायुश् छिद्रं पृणातु ते ।
सूयस् ते नक्षत्रैः सह लोकं कृणोतु साधुया ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 44
शं ते परेभ्यो
गात्रेभ्यः शम् अस्त्व् अवरेभ्यः ।
शम् अस्थभ्यो मज्जभ्यः शम् व् अस्तु तन्वै तव ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 45
कः स्विद्
एकाकी चरति क ऽ उ स्विज् जायते पुनः ।
किम्̐ स्विद्धिमस्य भेषजं किम् व् आवपनं
महत् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 46
सूर्य ऽ एकाकी
चरति चन्द्रमा जायते पुनः ।
अग्निर् हिमस्य भेषजं भूमिर् आवपनं महत् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 47
किम्̐
स्वित् सूर्यसमं ज्योतिः किम्̐ समुद्रसमम्̐
सरः ।
किम्̐ स्वित् पृथिव्यै वर्षीयः कस्य मात्रा
न विद्यते ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 48
ब्रह्म सूर्यसमं
ज्योतिर् द्यौः समुद्रसमम्̐ सरः ।
इन्द्रः पृथिव्यै वर्षीयान् गोस् तु मात्रा न विद्यते
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 49
पृच्छामि
त्वा चितये देवसख यदि त्वम् अत्र मनसा जगन्थ ।
येषु विष्णुस् त्रिषु पदेष्व् एष्टस् तेषु विश्वं
भुवनम् आ विवेशाम्̐३ऽ ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 50
अपि तेषु
त्रिषु पदेष्व् अस्मि येषु विश्वं भुवनम् आविवेश ।
सद्यः पर्य् एमि पृथिवीम् उत द्याम् एकेनाङ्गेन दिवो
ऽ अस्य पृष्ठम् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 51
केष्व् अन्तः
पुरुष ऽ आ विवेश कान्य् अन्तः पुरुषे ऽ अर्पितानि ।
एतद् ब्रह्मन्न् उपवल्हामसि त्वा किम्̐
स्विन् नः प्रति वोचास्य् अत्र ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 52
पञ्चस्व्
अन्तः पुरुष ऽ आ विवेश तान्य् अन्तः पुरुषे ऽ अर्पितानि ।
एतत् त्वात्र प्रतिमन्वानो ऽ अस्मि न मायया भवस्य्
उत्तरो मत् ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 53
का स्विद्
आसीत् पूर्वचित्तिः किम्̐ स्विद् आसीद् बृहद् वयः ।
का स्विद् आसीत् पिलिप्पिला का स्विद् आसीत् पिशङ्गिला
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 54
द्यौर् आसीत्
पूर्वचित्तिः अश्वऽ आसीद् बृहद् वयः ।
अविर् आसीत् पिलिप्पिला रात्रिर् आसीत् पिशङ्गिला
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 55
का ऽ ईमरे
पिशंगिला का ऽ ईं कुरुपिशंगिला ।
क ऽ ईम् आस्कन्दम् अर्षति क ऽ ईं पन्थां वि सर्पति
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 56
अजारे पिशंगिला
श्वावित् कुरुपिशंगिला ।
शश आस्कन्दम् अर्षत्य् अहिः पन्थां वि सर्पति ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 57
कत्य् अस्य
विष्ठाः कत्य् अक्षराणि कति होमासः कतिधा समिद्धः ।
यज्ञस्य त्वा विदथा पृच्छम् अत्र कति होतार ऽ ऋतुशो
यजन्ति ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 58
षड् अस्य
विष्ठाः शतम् अक्षराण्य् अशीतिर् होमाः समिधो ह तिस्रः ।
यज्ञस्य ते विदथा प्र ब्रवीमि सप्त होतार ऋतुशो यजन्ति
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 59
को ऽ अस्य
वेद भुवनस्य नाभिं को द्यावापृथिवी ऽ अन्तरिक्षम् ।
कः सूर्यस्य वेद बृहतो जनित्रं को वेद चन्द्रमसं
यतोजाः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 60
वेदाहम् अस्य
भुवनस्य नाभिं वेद द्यावापृथिवी ऽ अन्तरिक्षम् ।
वेद सूर्यस्य बृहतो जनित्रं अथो वेद चन्द्रमसं यतोजाः
॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 61
पृच्छामि
त्वा परम् अन्तं पृथिव्याः पृच्छामि यत्र भुवनस्य नाभिः ।
पृच्छामि त्वा वृष्णो ऽ अश्वस्य रेतः पृच्छामि वाचः
परमं व्योम ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 62
इयं वेदिः
परो ऽ अन्तः पृथिव्या ऽ अयं यज्ञो यत्र भुवनस्य नाभिः ।
अयम्̐ सोमो वृष्णो ऽ अश्वस्य रेतः ब्रह्मायं
वाचः परमं व्योम ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 63
सुभूः स्वयम्भूः
प्रथमो ऽन्तर् महत्य् अर्णवे ।
दधे ह गर्भम् ऋत्वियं यतो जातः प्रजापतिः ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 64
होता यक्षत्
प्रजापतिम्̐ सोमस्य महिम्नः ।
जुषतां पिबतु सोमम्̐
होतर् यज ॥
यजुर्वेदः-संहिता
| अध्याय 23, मंत्र 65
प्रजापते
न त्वद् एतान्य् अन्यो विश्वा रूपाणि परि ता बभूव ।
यत्कामास् ते जुहुमस् तन् नो ऽ अस्तु । वयम्̐
स्याम पतयो रयीणाम्॥
॥इति यजुर्वेदः त्रयोविंशतितमोऽध्यायः॥
अन्य अध्याय पढ़ने के लिए यहाँ क्लिक
0 comments